Pałac w Sieniawie

Co warto zobaczyć w Sieniawie?

Sieniawa to niewielkie miasto w województwie podkarpackim, położone w Dolinie Dolnego Sanu – niech nie zwiedzie was mała popularność i wielkość Sieniawy, to miejscowość o długiej i niezwykle ciekawej historii! Miasto pełne jest urokliwych zakątków, malowniczym uliczek i wiekowej, zabytkowej zabudowy. Dzięki niewątpliwym walorom historycznym i dobrze zachowanym, XVIII-wiecznym budynkom, Sieniawa jest doskonałą destynacją turystyczną.

POCZĄTKI MIASTA

Badania archeologiczne potwierdzają, że już około 4000 lat p.n.e. na obszarze sieniawskiej wsi istniały pierwsze osady. Pierwotnie, w 981 roku Sieniawa należała do Rusi Kijowskiej, aby ponownie znaleźć się pod polskimi rządami w XIV wieku – funkcjonując pod nazwą „Dybków”. Ważnym momentem w historii miasteczka był 1650 rok, w którym Michał Sieniawski, po wcześniejszym ożenku z córką właściciela lokalnych ziem, zadecydował o wzniesieniu fortyfikowanej rezydencji i otrzymał od króla przywilej lokacyjny dla miasta, które nazwano Sieniawą.

Ważnym czynnikiem wpływającym na założenie nowej miejscowości, było jej usytuowanie nad rzeką San. Sieniawski chciał, aby Sieniawa pełniła funkcję portową, pozwalając na handel rzeczny przez San i Wisłę aż do Gdańska. Nowy właściciel ziem zwracał również dużą uwagę na obronność miasta, fortyfikując lokalną zabudowę, rezydencje a czasem też niektóre osady, chroniąc je przez ewentualną napaścią nieprzyjaciół ze strony południowej i wschodniej.

W kolejnych latach miejscowość była dziedziczona przez męskich potomków Sieniawskiego, po czym za sprawą małżeństwa Marii Zofii Sieniawskiej z księciem Augustem Czartoryskim – przeszła w ręce drugiego, potężnego rodu szlacheckiego. Zmiana właścicieli Sieniawy wpłynęła na liczne przebudowy oraz zmianę charakteru podkarpackiego miasteczka – z fortyfikowanego zamku na ważny ośrodek kulturalny, w którym często gościli politycy, poeci, pisarze i artyści wszelkiej maści.

CO MOŻNA ZOBACZYĆ W SIENIAWIE?

Sieniawa to miasto o dużych walorach turystycznych, ponieważ duża część zabudowy z XVIII i XIX wieku zdobi sieniawskie ulice do dziś, a XVII-wieczny urbanistyczny układ z czasów lokacji miasta zachował się w niezmienionej formie. Na co, prócz Pałacu sieniawskiego, warto zwrócić uwagę podczas spacerów po malowniczym, podkarpackim miasteczku?

Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Kościół wybudowano w latach 1719-1749. Za projekt budowli w barokowym stylu odpowiadał Giovanni Spazzio – architekt, którego plany wykorzystano również podczas wznoszenia zabudowy w rezydencji sieniawskiej. Krótko po zakończeniu budowy, podczas pogrzebu austriackiego żołnierza, w kościele wybuchnął pożar, który strawił całą świątynię. Już rok później rozpoczęto odbudowę, a w kolejnych latach kościół jedynie remontowano i odnawiano. Przed pożarem uchronił się dawny klasztor dominikański i plebania z 1754 roku oraz murowana dzwonnica z początków XVIII wieku – zabytki, które turyści mogą podziwiać do dziś.

Krypta rodu Czartoryskich

Co ciekawe, w podziemiach świątyni znajduje się krypta rodziny Czartoryskich, w której spoczywają 22 najznakomitsze osobistości tego rodu. Inicjatorem krypty był Władysław Czartoryski – w drugiej połowie XIX wieku sprowadził do Sieniawy prochy zmarłej w Paryżu żony, a także rodziców i dziadków. Ze wszystkich Czartoryskich spoczywających w sieniawskiej krypcie, nikt nie zmarł w rodzinnej rezydencji.

Krypta Czartoryskich przez długi lat znajdowała się w opłakanym stanie. Za remont wnętrza w 1989 roku odpowiada Adam Zamoyski, syn Elżbiety z Czartoryskich Zamoyskiej, której prochy sprowadzono w rodzinne strony rok później.

Z kościoła do nieozdobionej krypty prowadzą marmurowe schody. U jej wejścia umieszczono drzewo genealogiczne rodu.

Kościół św. Jana Chrzciciela

Murowaną świątynię zbudowano w 1753 roku, wcześniej w jej miejscu znajdował się drewniany kościółek ufundowany w 1571 roku przez właściciela Dybkowa, Jaka Kostka. Kościół został zburzony w 1624 roku podczas najazdu Tatarów – odbudowano go, jednak po długich latach ze względu na zły stan techniczny świątynie rozebrano, aby wznieść nowy, murowany kościół i wolno stojącą dzwonnicę, która zachowała się do dziś.

Ratusz w Sieniawie

Znajdujący się w sercu miasta, ratusz zbudowano w XVII wieku na zlecenie założyciela miasta Mikołaja Sieniawskiego. Od początku ratusz był budynkiem murowanym, o kształcie prostokąta, wzmocnionym przyporami – z których te od zachodniej strony zachowały się do dziś – i z drewnianą wieżą zegarową, która spłonęła w XVIII wieku. Siedzibę Urzędu Miasta odrestaurowano w 2012, a w ramach remontu odbudowano również wieżę zegarową, z której dziś turyści mogą podziwiać panoramę miasta i okolic.

Spacerując po uliczkach Sieniawy warto również zwrócić uwagę na fragmenty murowano-ziemnych fortyfikacji dawnego zamku, które zachowały się od drugiej połowy XVII wieku, XIX-wieczny budynek biblioteki, XVIII-wieczny spichlerz oraz stary rynek z domostwami wzniesionymi w XVIII wieku i przebudowanymi na przestrzenie XIX i XX wieku.